Oruç ruh sıhhatini etkiliyor
Oruç tutmanın insan üzerinde fizikî olduğu kadar ruhsal de pek çok tesirinin olduğu bir gerçek. Örneğin toplumda halihazırda yaygın karşılaşılan duygusal açlık, Ramazan’da kendisini daha çok hissettirebilir. Bu durumun tesirlerinin, kişinin ruhsal dayanıklılığına ve mevcut ruh haline bağlı olarak değişebileceğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, “Bu devirde görmezden gelinen hislerden yemek yiyerek süreksiz de olsa uzaklaşılamaması, gerilim ve korkuyu daha çok artırabilir. Ruhsal rahatsızlıkları olan, bilhassa de anksiyete ve gerilim idaresi konusunda zorlananlar, oruç̧ tutmadan evvel bir psikiyatrist yahut psikolog ile görüşmeli” dedi.
Stres, hüzün yahut kaygı üzere baş etmesi sıkıntı hisleri, yemek yiyerek bastırmaya çalışan yani duygusal açlık yaşayan şahısların bir yeme nizamı olmadığından bahseden Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, “Genellikle tatlı, abur cubur yahut yüksek kalorili yiyecekler tercih edilir, genelde tam bir tokluğa ulaşılmaz ve bu alışkanlık kolay kolay terk edilemez. Yemeğe devam edilmesiyle de suçluluk, pişmanlık yahut utanma üzere hislerle ruh hali daha da berbata sarfiyat. Fizikî açlık ise bedenin güç gereksinimiyle ortaya çıkar ve kişi doyunca yeme isteği kaybolur. Mide guruldaması, halsizlik ve yorgunluk gerçek bir açlığın yaşandığını gösteren kanıtlardır” dedi.
Kaçılan hislerle yüzleşmek önemli
Yoğun yaşanan açlık isteğinin hisleri görmezden gelmeyerek daha denetimli bir hale getirilebileceğinden bahseden Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, “Duygular bastırıldıkça yeme atakları oluşmaya devam eder. Kişinin o anlarda ‘Bu istek bana geldi, pekala ne hissediyorum artık hangi duyguyu yaşıyorum, bu hissimle şu anda zihnimden geçen nedir?’ üzere soruları kendisine sorması, durumun tahlil edilmesine yardımcı olur” dedi.
Oruç sonunun nedeni kafein bağımlılığı olabilir
Gün içindeki açlık nedeniyle düşen kan şekerinin, beyin işlevlerini etkileyerek hudut, gerginlik yahut odaklanma zahmeti üzere sorunlara yol açabileceğini söyleyen Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, “Düzenli kafein alan yani çay, kahve tüketen şahıslar oruç tutarken baş ağrısı, yorgunluk ve hudut hissedebilir. Oruç tutarken günlük alışkanlıkların değişmesi biyolojik saatimizin de farklılaşmasına neden olabilir. Uyku sistemindeki değişiklikler de gerginliği artırabilir ve oruç tutmanın zorluğuyla ilgili fikirler huzursuzluğa ve gerilime yer hazırlayabilir” tabirlerini kullandı.
Oruç anksiyeteli hastalarda korkuyu artırabilir
Oruç̧ tutmanın sağlıklı bireyler için fizikî ve ruhsal yararlara sahip olduğunu lakin ruhsal rahatsızlıklara sahip şahıslar için birtakım riskler barındırabileceğini vurgulayan Uzm. Psk. Jülide Unutmaz, “Anoreksiya ve bulimiya üzere yeme bozukluklarına sahip hastalar, orucun getirdiği yeme tertibi değişikliklerinden etkilenebilir. Depresyon kelam hususuysa; memnunluk hormonları olarak bilinen serotonin, dopamin, oksitosin ve endorfinin miktarı, uzun vadeli açlık ve susuzluktan etkileneceği için depresif semptomların daha da kötüleşebileceği bilinmeli. Değişen uyku tertibi ise bipolar bozuklukta manik yahut depresif atakları tetikleyerek kendini gösterebilir. Şiddetli anksiyete ve panik atakta hem düşük kan şekeri hem de kafein eksikliği, korkuyu artırabilir. Son olarak şizofreni ve öteki psikotik yani gerçek dünyayla kurulan bağı zedeleyen hastalıklarda; oruç̧ sırasında gerilim, halüsinasyon yahut paranoya riski artabilir” açıklamasında bulundu.
Uzm. Psk. Jülide Unutmaz, günümüzdeki yaygın sıkıntılardan anksiyeteye karşı oruç tutmayı kolaylaştıracak 5 teklifini paylaştı.
- Kafein tüketimi sonlandırılmalı. Ancak kafeinin birdenbire kesilmesi baş ağrısı ve huzursuzluğu artırabileceği için kademeli olarak azaltılması âlâ bir strateji olabilir.
- Su tüketimi artırılmalı. Dehidrasyon, anksiyeteyi kötüleştirebilir. Bu yüzden sahur ve iftar ortasında kâfi su içmek çok önemli. Dertli, endişeli yahut makûs bir tecrübe yaşanılan anlarda herkesin aklına gelen birinci şeyin su içmek olduğu anımsanabilir.
- Nefes antrenmanları ve meditasyon yapılmalı. Stres artışında gerçek tekniklerle nefes almak yahut kısa gevşeme idmanları yapmak rahatlatıcı olabilir.
- Uyku tertibine ihtimam gösterilmeli. Uykusuzluk, anksiyete belirtilerini şiddetlendirebilir. Oruçluyken kaliteli uyku için mümkünse gün içinde kısa şekerlemeler yapmak yararlı olabilir.
- Kişi kendini gözlemlemeli. Eğer oruç̧ sırasında dert ve huzursuzluk belirtileri artarsa, bir uzmana danışarak yardım alınabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı