Evlilikte itimat yoksa sevgi buharlaşıyor!
Evliliğin bir aşk yuvası değil, bir inanç yuvası olduğunu söz eden Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eğer ilgide inanç oluşturulamazsa, sevgi vakitle buharlaşır. Bu nedenle evlilikte en kıymetli sihirli söz sevgiden evvel itimat olmalıdır.” dedi.
Aile teorilerine nazaran, evlilik ve ailenin toplumsal bir sistem olduğunu, sağlıklı bir halde yürütülmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Tarhan, “Aile içinde ortak gayeler belirlemek, çatışma tahliline yönelik tesirli irtibat yolları oluşturmak gerekir.” diye konuştu.
Evliliklerde arabuluculuk sistemine muhtaçlık olduğunu gösterdiğini kaydeden Tarhan, “Türkiye’de evlilikte arabuluculuk konusunda önemli bir eksiklik kelam konusu. Bayan ve erkek ortasında doğal olarak vakit zaman uyuşmazlıklar yaşanır. Aile içindeki uyuşmazlıkları çözmek için de arabuluculuk sistemi tesirli olabilir.” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ‘Aile Yılı’ kapsamında ‘Aile ve Önemi’ konusunda dikkat cazibeli değerlendirmelerde bulundu.
Evliliğin en büyük düşmanı ben merkezcilik
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, evliliklerde iki tarafın yüzde 100 uyumlu olmasının beklenmediğini, evlilik olgunluk ölçeğinde yüzde 70-80 oranında denklik arandığını lisana getirerek, “Yani, birbirinin tıpatıp birebiri olmak değil, biyolojik (sağlık), toplumsal, kültürel, ekonomik düzey ve ömür ideolojisi olarak denklik olması kıymetlidir. Bu alanlarda denklik varsa, bireyler sıkıntılar çıktığında bu sorunları daha kolay çözebilirler. Birbirinin birebiri olan bireyler ise bir mühlet sonra birbirlerinden soğuyabilirler. Evlilikte yalnızca sevgi yetmez; sevgiyle birlikte bağlanma ve sağlıklı iş birliği de olması gerekir. Sevgi ve iş birliği olduğunda, ömür uzunluğu sürecek keyifli evlilikler ortaya çıkar. Evliliğin en büyük düşmanı ben merkezciliktir. Hakikat kişi empatik bir münasebet kurabilen kişidir.” dedi.
Sürekli kusur görmek ve daima bunları lisana getirmek münasebete ziyan verir
Gençlere ‘evlilikten evvel gözünüzü dört açın, evlendikten sonra yarım açın’ dediğini tabir eden Tarhan, “Evlenmeden evvel bütün koşulların birbirine uyup uymadığını araştırmak değerli olsa da evlendikten sonra artık birbirinin gözlerine bakan değil, birlikte aynı amaca bakan kişiler olmak gerekiyor. Evliliği bir gemiye benzetirsek, o gemiye binen şahısların kendi çıkarlarından çok geminin ve hasebiyle tüm yolcuların faydasını düşünmesi gerekir. Daima kusur görmek ve daima bunları lisana getirmek ilgiye ziyan verir. Gemi kaptanı bir kusur yaptı diye gemiyi batırmazsınız. Çok yansılar verilmemeli. Bu noktada zihinsel esneklik çok kıymetli. Evliliğin düşmanlarından biri de inatçılık ve fikir katılığıdır. Bu türlü şahıslar, zihinsel esneklik gösteremedikleri için evliliklerinde kusur yaparlar.” diye konuştu.
Romantizm periyodu 6 haftadan 2 seneye kadar sürebiliyor
Evlilikte üç periyot olduğunu, romantizm devri olan birinci periyodun altı haftadan iki seneye kadar sürebildiğini kaydeden Tarhan, “Daha sonra güç çatışması ve kişilik çatışması devri başlar; egolar devreye girer. Şayet bireyler bu periyotta şanslıysa yahut akıllı tahliller bulabiliyorlarsa, bağlılık periyodu ortaya çıkar ve ömür uzunluğu sürecek keyifli evlilikler ortaya çıkabilir. Tahminen de en kıymetli soru, romantizm devrinin neden bittiği yahut neden buharlaştığı olabilir. Romantizm periyodu ekseriyetle evlendikten sonra çocuk sahibi olunmasıyla sona erer. Bayan, kendini çocuğa adar; zihinsel ve duygusal yatırımını çocuğa yapar. Erkek de işine ağırlaşır. Bu durum, duygusal aranın açılmasına neden olur. Tıpkı konutta yaşasalar bile, ortalarında bir uzaklık oluştuğu için soğuma başlar.” halinde konuştu.
Kadın ve erkeğin beyin işlevleri da farklı çalışıyor
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bayan ve erkeğin biyolojik olarak eşit olmadığını lakin hak ve fırsatlar açısından eşit kıymetlendirilmesi gerektiğini lisana getirerek, şöyle devam etti:
“Toplumsal eşitliği bu biçimde anlamak gerekir. Biyolojik farklılıklar açıktır. Bayan bedeninde yaklaşık 4 kilogram, erkek bedeninde ise 6 kilogram kan dolaşır. Beyin işlevleri da farklı çalışır. Sol beyin erildir, sağ beyin dişildir ve ön beyin ise bu ikisi ortasında istikrar sağlar. Sol beyin (eril beyin): Mantık, muhakeme, tahlil, konuşma, hesaplama üzere fonksiyonlardan sorumludur. Sağ beyin (dişil beyin): Hisler, heyecanlar, müzik, sanat, estetik üzere alanları yönetir. Ön beyin: Bu iki yapıyı istikrarlar ve bir kaptan köşkü üzere çalışır.”
Stres durumunda da bayan ve erkek beyinleri farklı reaksiyonlar veriyor
Stres durumunda da bayan ve erkek beyinlerinin farklı reaksiyonlar verdiğini söyleyen Tarhan, “Erkek beyni, gerilim altında zihinsel bir sığınağa çekilir, konuşmak istemez ve sonuç odaklı düşünmeye yönelir. Bayan beyni ise gerilim anında yalnızlığı gidermek için paylaşma muhtaçlığı hisseder ve konuşarak rahatlamaya çalışır. Bu doğal farklılıklar bazen irtibatta çatışmalara yol açabilir. Her iki taraf da gerilimli olduğunda, biri içine kapanırken başkası konuşmak isteyebilir. Bu tıp durumlarda, karşı tarafın gerilimli olduğu fark edildiğinde, sorunu çabucak çözmeye çalışmak yerine uygun vakit ve tabanda ele almak daha sağlıklı olacaktır. Evliliklerde bazen fırtınalara fırsat vermek gerekir. Fırtınasız bir evlilik elbette hoş olurdu, lakin bu pek mümkün değildir. Kıymetli olan, bu fırtınaları nasıl yöneteceğimizi bilmek ve sağlıklı bağlantı kurabilmektir. Fırtınasız evlilik beklemek beğenilen olurdu lakin mümkün değil.” dedi.
Kadın ve erkek ortasındaki ilişki bir iş birliği yerine bir güç savaşına evrildi
1960’lı yıllarda bayanın özgürleşme hareketinin başladığını belirten Prof. Dr. Tarhan, “Bu hareket, gerçek ve yararlı bir süreçti zira sanayi devrimleriyle birlikte fizikî güç değil, zihinsel güç ön plana çıktı. Zihinsel güç açısından bayan ve erkek zati eşittir. Bu durumda hem aile hayatında hem de toplumsal hayatta bayan ve erkeğin rol alma açısından eşit haklara sahip olması gerekir. Lakin, kimi gelenekler bu eşitliği engelliyordu. Feminizm hareketi, başlangıçta bayanın özgürleşmesini hedefleyen olumlu bir çıkış noktasıydı, fakat vakitle kadın-erkek alakasını bir uğraşa dönüştürdü. Bayan ve erkek ortasındaki ilişki bir iş birliği yerine bir güç savaşına evrildi. Bayan erkek alakası rekabetçi bir alaka değil, tamamlayıcı bağlantı olmalı. Birbirini tamamlayanlar memnun evlilik yaparlar. Bütün iş birbirini tamamlamak.” tabirinde bulundu.
Evlilikte alaka bazen güç çabasını dönüyor
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, egolar çarpışırken, iki tarafın da kendine mahsus bir savaş stratejisi olduğunu ve birinin öfkeyi savaş stratejisi olarak kullandığını, böylelikle karşı tarafı değersizleştirerek, ses tonunu yükselttiğini ve tartışmayı güç gayretine çevirdiğini, bunu da erkeklerin daha sık yaptığını anlatarak, “Peki, bayanların en yaygın savaş stratejisi nedir? Bayanlar hislerini denetim etmekte zorlanabilir ve bu türlü bir durumda, şayet eşinin bağırmasına karşılık o da bağırırsa, bu kısır döngüye dönüşür. Birtakım yaklaşımlar, ‘O bağırıyorsa sen de bağır, o tabak fırlatıyorsa sen de fırlat’ üzere telaffuzları savunabilir. Lakin bu cins bir reaksiyon, aile içinde ‘orman kanunlarının’ geçerli olmasına yol açar. Orman kanunlarında güçlü olan zayıfı ezer ve fizikî güç erkeklerde daha fazla olduğu için bu, vakitle şiddetle sonuçlanabilir. Meğer burada akıllı strateji nedir? Her iki taraf da eşinin karşılanmayan gereksinimini anlamaya çalışmalıdır. Bayanlar için en büyük gereksinimlerden biri, eşlerinin onlar için gayret ettiğini, aileleri için risk aldığını ve geleceği için gayret gösterdiğini hissetmektir. Bunu gördüğünde, kendini inançta hisseder.” biçiminde konuştu.
Evlilik inanç yuvası olmalı
Evliliğin bir aşk yuvası değil, bir itimat yuvası olduğunu tabir eden Tarhan, “Eğer münasebette inanç oluşturulamazsa, sevgi vakitle buharlaşır. Bu nedenle evlilikte en değerli sihirli söz sevgiden evvel inanç olmalıdır. Aile teorilerine nazaran, evlilik ve aile toplumsal bir sistemdir. Tıpkı tabiattaki ekosistemler üzere, sağlıklı bir halde yürütülmesi gerekir. Şayet bireyler ego savaşlarına girerse, hisleriyle hareket ederse, mantıklı düşünemez ve bağlar ziyan görür. Otomatik reaksiyonlar yanılgı yaptırır. Lakin derin düşünerek ve sağlıklı bir halde hareket etmek, insanı daha yanlışsız kararlar almaya yönlendirir. Bu yüzden aile içinde ortak maksatlar belirlemek, çatışma tahliline yönelik tesirli irtibat yolları oluşturmak gerekir. Aile içi oturumlar bu noktada yararlı olabilir. Çift terapilerinde, aile bireylerine haftada bir defa bir ortaya gelerek meseleleri yazmalarını ve sırf o toplantıda konuşmalarını tavsiye ederiz.” diye niyetlerini lisana getirdi.
Aile içinde bağlantı yatay olmalı
Aile içinde irtibatın dikey değil, yatay olması gerektiğini kaydeden Tarhan, “Aile içinde koalisyonlar istikrarları bozar. Mesela anne bir çocuğu fiyat, baba oburunu desteklerse, ailede taraflar oluşur. Bu durum bir şirketin bölünmesi üzeredir ve huzursuzluk getirir. Yanlışsız olan yatay koalisyon kurmaktır. Yani anne ve baba bir koalisyon oluşturmalı, çocuklar da kendi ortalarında sıkıntıları çözmeye çalışmalıdır. Şayet çözemiyorlarsa, o vakit ebeveynlere başvurmalıdırlar.” dedi.
‘Mutlaka çocuk sahibi olmalıyım’ fikrine saplanmak gerçekçi değil!
Evliliğin çocuk olmadan da güçlü ve manalı olabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:
“Bu nedenle, ‘mutlaka çocuk sahibi olmalıyım’ fikrine saplanmak gerçekçi değildir. Evlilikte kıymetli olan, ruhsal ve duygusal kaynakları yanlışsız yönetebilmektir. Şayet bir kişi ‘İleride yalnız kalmamak için çocuk sahibi olmalıyım’ kanısıyla evleniyorsa, bu rasyonel bir yaklaşım değildir. Evliliğin beşere sunduğu en büyük ruhsal takviye, yalnızlığı gidermektir. Eşler ortasında inançlı bir alan oluşturmak, konutta huzur bulmak ve en özel bahisleri paylaşabilecek bir dostluk alakası kurmak evliliğin temel taşlarındandır. Eşler ortasındaki bağ, bazen anne-baba münasebetlerinden bile daha derin olabilir. Bu nedenle, bu alakaya özel bir kıymet verilmeli ve itina gösterilmelidir. Evlilikte ferdî özgürlükler bir noktada birleşerek daha güçlü bir bağ ve manalı bir hayat yaratır. Bu yüzden evlilik, yalnızca bir birliktelik değil, tıpkı vakitte yeni bir hayat biçimidir.”
Boşanma bir seçenek değil, bir sonuçtur!
Evlilikte şayet eşler, “Senden nefret ediyorum fakat çocuk için katlanıyorum” noktasına geldiyse, o meskende yetişen çocuğun sağlıklı bir birey olmasının güç olduğunu, bu türlü durumlarda, evliliğin devam etmesinin mi yoksa bitirilmesinin mi daha avantajlı olduğunun kıymetlendirilmesi gerektiğini söz eden Tarhan, “Çift terapilerinde, şayet taraflar ortasında sevgi ve uygun niyet varsa lakin bağlantı çatışmaları yaşanıyorsa, çoklukla tahlile ulaşılabilir. Lakin sevgi büsbütün bitmişse, evliliği sürdürmek zorlaşır. Şayet tüm gayretlere karşın evlilik her iki taraf için de ziyan verici hâle gelmişse, boşanma bir seçenek değil, bir sonuçtur. Fakat boşanma, anne ve babalığın sona erdiği manasına gelmez. Eşler, çocuklarının yüksek faydasını gözeterek uygar bir biçimde yollarını ayırabilirler.” dedi.
Çocuk hem anne hem baba için hayatı güzelleştiren bir varlık
Evlenen her bireyin, şayet evlilik olgunluğuna sahipse, anne-baba olgunluğuna da sahip olduğunu kaydeden Tarhan, “Bu yüzden anne-baba olmaktan korkmamalıdırlar. Evlilik, esneklik ve ahenk gerektirir. Yeni bir tertip kurarken geçmiş alışkanlıkları birebir uygulamaya çalışmak evliliği sürdürülebilir kılmaz. İşte bu yüzden evlilik olgunluğu, kişinin geçmişten gelen kalıpları sorgulayıp uyarlayabilmesiyle ilgilidir. Çocuk sahibi olmak da misal bir süreçtir. Birtakım şahıslar çocuğu bir tehdit, bir külfet ya da konforlarını bozan bir öge olarak görebilir. Fakat çocuk hem anne hem baba için hayatı güzelleştiren bir varlıktır.” sözünde bulundu.
Evliliklerde arabuluculuk sistemine gereksinim var
Boşanma istatistiklerine nazaran mahkeme kararıyla boşanmış çiftlerin yüzde 20’sinin daha sonra tekrar bir ortaya geldiğini, bunun da evliliklerde arabuluculuk sistemine gereksinim olduğunu gösterdiğini kaydeden Tarhan, “Türkiye’de ise evlilikte arabuluculuk konusunda önemli bir eksiklik kelam konusu. Bayan ve erkek ortasında doğal olarak vakit zaman uyuşmazlıklar yaşanır. Evlilik sürecinde ‘iletişim kazaları’ olabilir. Değerli olan, bu problemleri nasıl birlikte aşabileceğimizi düşünmektir. Aile içindeki uyuşmazlıkları çözmek için de arabuluculuk sistemi tesirli olabilir.
Aşırı denetimci yaklaşımlar, çocuğun benlik hürmetini zedeliyor
Ebeveynliğin çocuğun hayatına tanıklık etmeyi, ona yakın olmayı ve muhtaçlık duyduğunda dayanak sağlamayı gerektirdiğini anlatan Tarhan, “Ancak bu, her şeyine müdahale etmek manasına gelmez. Çocukluk çağı travmalarından biri de çok denetim ve müdahaledir. Çocuğun yeme içme sisteminden özel alanına kadar her şeye karışan, hatta tuvalete girdiğinde bile kapısını çalıp ‘Ne yapıyorsun?’ diye soran ebeveynler, çocukta travmatik bir tesir yaratabilir. Evvelden ‘helikopter ebeveynlik’ olarak isimlendirilen bu tavır, günümüzde ‘dron ebeveynlik’ olarak tanımlanıyor. Bu çeşit çok denetimci yaklaşımlar, çocuğun benlik hürmetini zedeleyerek onun kendini yetersiz hissetmesine yol açar. Aşırı denetimci ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar, kendilerini yetersiz hisseder ve risk almaktan kaçınır. Büyük bir kusur yapmadıkça çocuğun tecrübe kazanmasına müsaade verilmelidir. Çocuk yetiştirmek bir sanattır ve öğrenilmesi gereken bir süreçtir.” diye konuştu.
Anne-babanın temel vazifesi, çocuklarının hayatına tanıklık etmek
Kuşak çatışmasının doğal bir durum ve fakat bu çatışmayı en çok yaşayanların ekseriyetle zihinsel esnekliği olmayan, katı fikirli bireyler olduğunu söyleyen Tarhan, “Anne-babanın temel vazifesi, çocuklarının hayatına tanıklık etmek, onlara rehberlik yapmak ve kılavuzluk etmektir; onların yerine karar almak yahut hayatlarını yönetmek değil. Çocuk, konutu sıcak bir atmosfer ve inançlı bir alan olarak görürse, meskene geldiğinde kendini huzurlu hisseder. Bu sırf çocuklar için değil, anne-babalar ve eşler için de geçerlidir. Şayet bir ailede sevgi ve huzur hâkimse, o konutta yaşayan herkes dış dünyada karşılaşabileceği yanlış alışkanlıklara ya da sıhhatsiz alakalara karşı daha güçlü olur.” biçiminde konuştu.
Yanlış bir evlilik yapmaktansa, evlenmemek bazen daha gerçek bir tercih olabilir
Bazı insanların şuurlu olarak yalnızlığı tercih ettiklerini ve bu halde memnun olduklarını lisana getiren Tarhan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Evlilik, bir mecburilik değildir. Erkekler birçok vakit evliliğe daha çok fizikî tarafıyla bakarken, bayanlar romantik bir çerçevede kıymetlendirir. Fakat ülkü olan, evliliğe mana odaklı bir perspektifle yaklaşmaktır. Evlilik, sırf bu cins anlık hazlar üzerine kurulmamalıdır. Temel olan, uzun vadede huzurlu bir gelecek inşa etmek ve birlikte manalı bir hayat sürmektir. Evlilik, hayat seyahatinde bir ülkü doğrultusunda birlikte ilerlemeyi tabir eder. Hayatın sonunda, geriye âlâ anılar ve manalı bir hayat bırakmak, birçok insanın temel amacıdır. Hayatın zorluklarında, insanı en çok destekleyen kişi çoklukla eşidir. Güç vakitlerde omzuna baş koyabileceğin, seni teselli eden birinin varlığı, evliliğin en değerli yanlarından biridir. Olağan ki herkes evlenmek zorunda değildir. Yanlış bir evlilik yapmaktansa, evlenmemek bazen daha hakikat bir tercih olabilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı