Buzullar Süratle Erirken Geleceğimiz, Geçim Kaynaklarımız Da Eriyor
SÜT-D, buzullarımızı,suyumuzu müdafaa ve iklim değişikliğine sağlam dur deme daveti yaptı
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği, Dünya Su Günü açıklamasında su insanın temel içeceği, tarım ile sanayinin girdisi, güç sektörünün yenilenebilir kaynağı, turizm için kıymetli, ülkelerin değerli ulusal varlıklarından biridir vurgusu ile suyun yalnızca yüzde 2,5’inin tatlı su, bu suyun da birçoklarının buzullarda olduğunu belirterek; iklim değiştikçe buzulların süratli erimesiyle insanın barınma, güç, besin, sıhhat erişimi, geçim kaynakları da tehlikeye girmekte; çeşitler yok olmakta; geleceğimiz de erimekte diyerek buzullarımızı, suyumuzu müdafaa, iklim değişikliğine dur deme daveti yaptı.
21 Mart 2025 Dünya Su Günü için “Buzul Koruma” temasıyla süratle eriyen buzullarla, su akışlarındaki düzensizliğin insan, tarım, turizm, sanayi, güç, ekosistemlerde yaratacağı önemli tesirler nedeniyle iklim değişikliği ve global su krizi çaba planlamaları merkezine buzul muhafazanın koyulması için birlikte çalışma gereği bildiriliyor diyen İstanbul Teknik Üniversitesi(İTÜ) Öğretim Üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) Lideri Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu buzullar erirken geleceğimiz, geçim kaynaklarımız da eriyor, buzullarımızı, suyumuzu müdafaa, iklim değişikliğine dur deme daveti yaptı.
Buzullarımızı korumalıyız
SÜT-D Lideri Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu “Birleşmiş Milletler(BM) Genel Kurulu 2025 yılını “Uluslararası Buzulların Korunması Yılı” ilan ederek bu yıldan başlayarak “21 Mart Dünya Buzullar Günü” olacağını ilan etti. 2025 BM Dünya Su Günü’nde de “Buzul Koruma” temamız var.Su havada, yüzeyde, yeraltında ve okyanuslardadır. Suyun yalnızca yüzde 2,5’i tatlı su olup, bu suyun birçok buzullarda, kalanı yeraltı sularındadır. Havada ve yüzeyde çok az tatlı su vardır. Kara alanının yaklaşık yüzde onu buzul buzu ile kaplı olup büyük ölçekte kutup, daha küçük dağ buzulları vardır.Doğanın su deposu buzullar ömür için kritik değerli olup eriyen suları sağlıklı ekosistemler için olmazsa olmazdır” vurgusu ile gezegenimizin su döngüsü, insan, bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmaların hayatı için vazgeçilemezken suya erişim hepimizin hakkıdır. 2,2 milyar insan sağlıklı içme suyu olmadan yaşıyor. Su her yerdedir.İçme suyu; tarım ve sanayide girdi; güç kaynağı; turizmde rota olarak su ile yaşar, geçinir ve keyifli oluruz. İnsan, yeniden insan için üretirken, tüketirken, hizmet sunulurken direkt ve dolaylı sebep olduğu sera gazı emisyonlarıyla global yüzey ve global okyanus sıcaklık artışına, iklim değişikliğine, buzullarımızın süratle erimesine neden oluyor. Su döngüsü öngörülemez oluyor” bilgisini vererek buzullarımızı muhafaza acil gereğine dikkat çekti.
İklim değişikliği, buzullar ve hayatta kalma stratejisi
Prof. Karaosmanoğlu “2015-2024 yıllarındaki son on yıl kayda geçen en sıcak on yıl olurken 2024 global ortalama yüzey sıcaklığı 1850-1900 dönemi ortalamasının 1,55°C üstünde olan birinci yıl rekoruyla iklim süratle değişti. İklim değişmekte.İklim değişecek. İklim değişikliğiyle olagelen yağış anormallikleri, deniz düzeyi yükselmesi; kar, deniz buzu ve buzulların yitirilmesi; kuraklık; sıcak hava dalgası; soğuk hava dalgası; ısı adası; yangın; hava kalitesi berbatlaşması; göç; salgın ömrümüzü tehlikeye sokmakta.Buzulların her zamankinden süratli erimesinin yıkıma neden olduğunu, okyanuslar ısındıkça insan ve yaban hayatında olagelen sıkıntıları göz arkası edemeyiz. Örneğin balıkçılık, kutup ayıları ile penguenlerin hayatındaki zorluklar üzere. İşte bu nedenlerle buzulların korunması hayatta kalma stratejimiz olmalı, sera gazı emisyonlarını azaltmalı, eriyen suyu insan ve gezegen faydasına daha sürdürülebilir yönetmek için harekete geçmeli, birlikte çalışmalıyız” dedi.
Türkiye, buzullarımız ve karbon yönetimi
Dr. Karaosmanoğlu “Ülkemizde Doğu Karadeniz Dağları, Toros Dağları ve volkanlarda vadi buzulu, buzyalağı buzulu ve doruk buzulu tipinde dağ buzulu vardır. En büyük ve tek doruk buzulu yaklaşık 10 kilometrekare yüzey alanıyla Ağrı Dağı’ndadır. En büyük ve 20 bin yıllık vadi buzulu ise Cilo Dağı Uludoruk Buzulu olup uzmanlar buzullarımızın yılda 1 ile 20 metre ortasında eridiğini, gidişata dur denmezse Cilo Dağı buzullarının önümüzdeki 20-50 yılda yok olacağını bildiriyor diyerek hepimiz iklim değişikliğinden sorumluyuz. Meskende, okulda, işte, yolda, tarlada, ormanda sera gazı emisyonlarımızı düşürmeli, iklim değişikliğine dur demeliyiz. Atmosfer ve suyun hududu yok. Her birimize vazife düşüyor.SÜT-D’nin de Türkiye karbon idaresi kapasitesini artırmak öncelikli amacıyla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve İTÜ ana takviyesinde, 2024 UI GreenMetric sıralamasında “Dünyanın En Sürdürülebilir 38. ; Avrupa’da 22.; ülkemizin sekiz yıldır daima birincisi kampüs” olan Ayazağa Yerleşkesi’nde 14-15 Nisan 2025’te gerçekleştirilecek konusunun birinci ve teki 10. İstanbul Karbon Zirvesi’nde paydaşlarını biraraya getireceğini ve SÜT-D 2025 Düşük Karbon Kahramanı Ödül müracaatının sürdüğünü açıkladı.
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği(SÜT-D): SÜT-D, sürdürülebilir üretim ve tüketim konusunda toplumda güçlü tesir yaratmak için faaliyetler yaparak, en âlâ güç, su, atık idaresi ile kaynak verimli, mevcut en uygun teknolojilerin kullanılması; etraf kirliliği, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybı ile çaba edilmesi; insan ve tabiat dostu sürdürülebilir hayat kültürü ile sürdürülebilir kalkınma farkındalığının artırılması için çalışarak bilgi ve kapasite oluşturmak maksadı ile 2013 yılında kamu, iş ve akademi temsilcilerince kuruldu. SÜT-D etkinliklerinde resmi erk, lokal idareler, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve medya ile yakın işbirliğinde olma, “Sürdürülebilirlik Yönetimi” sosyal ve teknik taraflarıyla uğraş vermeyi öncelikli görmekte, bugün ve yarında insanoğlunun refah ve konforu için sivil toplum yeşil ve mavi gücünü sunmaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı