Asırlık Motifleri Yaşatan Tarihi Helvacı Kilimi Coğrafik İşaret Evrakı Aldı
Asırlık motifleri yaşatarak geleceğe taşıyan Helvacı kilimi, Aliağa Belediyesi’nin başvurusu sonucunda Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafik işaretli eser olarak tescillendi.
Aliağa Belediyesi, İlçenin tarihi helvacı beldesinde asırlardır dokunan Helvacı Kiliminin korunması ve bozulmadan gelecek jenerasyonlara taşınması için 2023 yılı Eylül ayında Türk Marka ve Patent Kurumuna Coğrafik İşaret Tescil Müracaatında bulundu. Yurt içinden ve dünyanın çeşitli ülkelerinden Helvacı Kilimi ile ilgili bilgi, doküman, yayın ve dokümanları derleyen Aliağa Belediyesi, bu maksatla Üniversitelerle işbirliğinde Helvacı’da bilimsel saha araştırması yaptırdı. Coğrafik İşaret Müracaat evrakında Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Dr. Ebru Subaşı tarafından hazırlanan dokuma cinsinin ayırt edici özelliklerini, üretim metodlarını, Helvacı kilimine özgün motifleri, dokuma tekniklerine ait örnekleri ve dokumaların kullanım hedeflerine nazaran çeşitlerini içeren kapsamlı bir rapor sunuldu. Aliağa Belediyesi’nin başvurusunu kıymetlendiren Türk Marka ve Patent Kurumu 1 Mart 2025 tarihinde Helvacı Kilimini Coğrafik İşaretli Eser olarak tescil etti.
Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 1714 nolu Mahreç Coğrafik İşaret Tescil Dokümanı ile onaylanan Helvacı Kilimi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında coğrafik işaret resmi müracaat tarihi olan 19.09.2023 tarihinden itibaren korunmak üzere tescillendi. Helvacı kiliminin tescil edilmesiyle tarihi dokuma hem korunacak hem de bozulmadan gelecek nesillere aktarılacak.
Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar, “Amacımız, Tarihi Helvacı Kilimini Mahsus Yapısını Koruyup Gelecek Nesillere Aktarabilmek”
Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar, Tarihi Helvacı kiliminin Coğrafik İşaretli Eser olarak tescillenmesinin akabinde Helvacı’nın Barbaros Mahallesi Muhtarı Cihan İşler, Fatih Mahallesi Muhtarı Şermin Balaban ve Mimar Sinan Mahallesi Muhtarı Kamil Gedik’i makamında ağırladı. Helvacı kiliminin Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından Aliağa’nın birinci coğrafik işaretli eseri olarak tescillendiği bilgisini muhtarlarla paylaşan Lider Serkan Acar, “Amacımız, Helvacı Kiliminin tarih boyunca mühlet gelen kendine mahsus yapısını koruyup gelecek kuşaklara aktarabilmek. Bunun duyurusunu da bu coğrafik işaretin asıl sahibi olan Helvacı halkımızı temsilen siz kıymetli Helvacı muhtarlarımızla birlikte yapmak istedik. Aliağamıza mahsus eserlere coğrafik işaret almak için çalışmalarımıza devam edeceğiz. Şakranımızın zeytin ve zeytinyağına da çok güveniyoruz. Şakran Zeytinyağına coğrafik işaret almak için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
“Helvacı Kilimi Türk Kültürünün Binlerce Yıllık İzlerini Taşıyor”
Tarihi Helvacı kiliminin Aliağa ve etrafındaki binlerce yıllık Türk kültürünün değerli bir dokuma ve yaygı tipi olduğunu da tabir eden Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar, “Kullanılan gereç, teknik, renk, motif, desen ve cins özellikleriyle özgün yöresel vasıflar taşıyan Helvacı Kilimi’nin Coğrafik İşaretli Eser olarak tescil edilmesi bizi çok memnun etti. Tabiattaki bitkilerden elde edilen kök boyalarla el üretimi olarak dokunan Helvacı kilimindeki motifler Türk kültürünün binlerce yıllık seyahatine dair derin manalar taşıyor” dedi.
Helvacı Kilimi
Doğal bitkisel kök boyalar ile yapılan iplikler ile kendine has dokuma tekniği ile dokunan tarihi Helvacı Kilimi Aliağa ilçesinin eski ismiyle Helvacıköy olan Helvacı beldesinde üretilmektedir. Türk kilim sanatı içinde kıymetli bir yere sahiptir. Büsbütün Helvacı ve etrafındaki coğrafyada yetiştirilen koyun yününden yahut yün ile pamuk karışımı iplikten dokunan kilimdir. Bitkilerin kök, gövde, yaprak, meyve ve kabuklarından faydalanılarak renklendirilen ipliklerin yanı sıra koyunyünü kendi rengi ile de kullanılır. Coğrafik hudutta üretilen düz dokuma yaygılar, “ip ağacı” denilen dik tezgâhlarda üretilir. Helvacı Kilimi, bez ayağı ismi verilen kilim tekniğine, cicim ve zili tekniklerinin de dâhil edilmesiyle üretilir. Helvacı Kilimi, gereç, kullanım alanı, renk ve motiflerine nazaran Şamı Kilim, Pandır Kilim, Koca-Goca Kilim, Kara Zili-Gara Sili, Meldin-Mendil, Yük Perdesi, Arkalaç, Namazlık, Minder, Heybe, Torba ve Çuval vb. isimler alır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı