BİLGİ’de bayan olmanın travma ve afet bağlamındaki görünümleri tartışıldı
BİLGİ Afetler ve Ruhsal Travma Mükemmeliyet Alanı, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü kapsamında düzenlediği aktiflikte, ‘Kadın Olmanın Travma ve Afet Bağlamındaki Görünümleri’ konusunu ele aldı. Aktiflikte, BİLGİ Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sıhhati Yüksek Lisans Programı kapsamında hazırlanan ve odağında bayan olan dört araştırmanın sonuçlarını içeren bitirme tezleri derinlemesine tartışıldı.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Afetler ve Ruhsal Travma Mükemmeliyet Alanı tarafından 8 Mart Dünya Bayanlar Günü kapsamında Travma ve Afet Çalışmaları Kolokyumu: Bulgular ve Eleştirel Tartışmalar başlıklı bir aktiflik düzenlendi. Aktiflikte, Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sıhhati Yüksek Lisans Programı kapsamında hazırlanan bayan ve toplumsal cinsiyet odaklı dört bitirme tezinin bulguları detaylı olarak ele alındı.
Toplantının moderatörlüğünü yapan BİLGİ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek, kadınların, toplumsal cinsiyet temelli şiddet, ayrımcılık ve fırsat eşitsizliği üzere faktörler nedeniyle ruhsal travmaya daha yatkın olduklarını belirtti. Şimşek, “Kadınların karşılaştığı psikososyal zorlukları anlamadan geliştirilen siyasetler ve hizmet sunum sistemleri yetersiz kalacaktır” dedi.
Kolokyumda sunulan araştırmaların, bayanların yaşadığı psikososyal zorlukları anlamak ve tahlil yolları üretmek açısından kritik bir rol oynadığını söz eden Şimşek, travmaya hassas bir yaklaşım benimsemenin bayan haklarını müdafaa ve destekleme süreçlerindeki önemine dikkat çekti. Şimşek, her alanda bayanların fizikî ve ruhsal güvenliğinin sağlanması, karar alma süreçlerine iştirakinin teşvik edilmesi, sıhhat, hukuk ve toplumsal haklarıyla ilgili şuurlu kararlar alabilmelerinin desteklenmesi gerektiğini belirtti.
‘Şiddetle baş etme biçimleri çocukluk tecrübelerinden besleniyor’
Kolokyumun birinci oturumunda BİLGİ Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sıhhati Yüksek Lisans Programı mezunlarından Uzman Psikolog Selda Güdek, “Eş Şiddetine Uğrayan Bayanların Çocukluk Çağı Travmaları, Baş Etme Tavırları ve Ruhsal Dayanıklılık Seviyeleri Ortasındaki İlişki” başlıklı araştırmasının bulgularını paylaştı. Araştırmanın temel bulgularına dikkat çeken Güdek, “Çocukluk çağında ihmal ve istismara uğrayan bayanlar, yetişkinlikte şiddete karşı daha savunmasız hale geliyor. Eğitim düzeyi yükseldikçe bayanların şiddetle baş etme maharetleri artıyor. Eğitim düzeyi düşük olan bayanlarda ise kendini suçlama, ümitsizlik ve içe kapanma üzere fonksiyonsuz baş etme tavırları daha yaygın olarak görülüyor. Toplumsal takviye eksikliği ise şiddetin devamlılığını artırıyor” dedi.
‘Afet sonrası müdahalelerde bayana yönelik şiddet göz arkası edilmemeli’
Kolokyumun ikinci oturumunda, BİLGİ Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sıhhati Yüksek Lisans Programı mezunlarından Uzman Psikolog Gizem Arsal, “Depremden Sonra Bayana Yönelik Şiddet ve Alakalı Faktörler” başlıklı 6 Şubat zelzeleleri sonrası alanda yürüttüğü araştırmanın bulgularını paylaştı.
Depremlerin sadece fizikî yıkıma neden olmakla kalmayıp toplumsal yapıyı da derinden etkilediğini vurgulayan Arsal, 6 Şubat zelzeleleri sonrası, bölgedeki psikososyal takviye merkezlerinden hizmet alan bayanların bilhassa eş şiddeti olmak üzere şiddete maruz kalma oranlarının besbelli biçimde yüksek olduğunu ve sarsıntıdan sonra arttığını belirtti. Arsal, “Araştırmamız bayanların yaşadığı etrafta kendini inançta hissetmesinin, toplumsal takviyenin ve ruhsal düzgünlük halinin şiddetle direkt alakalı olduğunu ortaya koydu. Afet planlamalarında bayanların güvenliği önceliklendirilmeli. Bilhassa barınma alanlarının fizikî güvenliğinin sağlanması, bayanlar için takviye sistemlerinin güçlendirilmesi ve gerilimle başa çıkabilmeleri için öfke idaresi ile psikoeğitim programlarının yaygınlaştırılması gerekiyor” dedi.
Uzman Ruhsal Danışman Elif Başak Aslanoğlu, “Travma Bilgili Perspektiften Kürtaj Olmuş Bayanların Tecrübesini Anlamak: Bir Nitel Çalışma” isimli araştırmasıyla kürtaj olmuş bayanların toplumsal, türel ve ruhsal tecrübelerini inceledi. Bayanların kürtaj sürecinde yaşadığı gerilimin kaynağının çoğunlukla toplumsal ve sıhhat sistemindeki pürüzler olduğunu belirten Aslanoğlu, ruhsal takviyenin, erişilebilir ve nitelikli travma bilgili cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hizmetlerinin bayanları travmatik süreçlerden koruyabileceğini vurguladı.
Uzman Ruhsal Danışman Kübra Kara’nın “Başörtüsü Çıkarma Tecrübesi: Nitel Bir Çalışma” başlıklı çalışmasının bulguları da ele alındı. Kara, yetişkinlik periyodundaki bayanların başörtüsü çıkarma tecrübelerine odaklanarak faal toplumsal dayanak düzeneklerine sahip olmayan bayanların süreci daha zorlayıcı bir biçimde deneyimlediğini ortaya koydu. Bu durumun uyku sorunları, damgalanma nedeniyle kabuslar, suçluluk, ağır korku, çökkünlük, kendine yabancılaşma ve intihar fikirlerine kadar uzanabilen gerilim reaksiyonlarına yol açtığını belirten Kara, aile ve arkadaş etrafının destekleyici lakin yönlendirici olmayan tavırlarının, dayanışma ağlarının ve misal tecrübelerin paylaşılmasının ruhsal düzgünlük hali için gözetici olduğunu ve profesyonel dayanak almanın gerilim belirtilerini hafiflettiğini vurguladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı